Enquêteren

Informatie verzamelen door middel van vragenlijsten

 

 

Wat is het?

Enquêteren is het verzamelen van informatie door middel van vragenlijsten. Je legt de deelnemers een reeks schriftelijke vragen voor en verzoekt hun deze te beantwoorden. Vaak worden enquêtes online afgenomen, maar een papieren vragenlijst kan ook een prima hulpmiddel zijn om onderzoeksgegevens te verzamelen. 

 

Wanneer gebruik je het? En waarom?

Vragenlijstonderzoek gebruik je vaak in de diagnosefase van je project, maar het kan ook goed van pas komen bij het testen van je prototype, bij het bewaken van het implementatieproces of het evalueren van een organisatieverandering. Als je een representatief beeld wilt krijgen van een grote groep mensen, dan gebruik je daarvoor meestal een vragenlijst.


Hoewel een interview vaak rijkere en meer genuanceerde informatie oplevert, worden enquêtevragenlijsten in de praktijk heel veel gebruikt om gegevens te verzamelen. Een enquête heeft namelijk een aantal belangrijke voordelen: je kunt veel mensen bereiken, het kost je minder tijd om ze af te nemen, iedere deelnemer krijgt dezelfde vragen op dezelfde manier voorgelegd, je kunt de antwoorden gemakkelijk vergelijken en je kunt gemakkelijker kwantitatieve informatie verzamelen.        

 

Hoe pas je het toe?

Je vragenlijst baseer je op je conceptueel model. Dit model is een ’plaatje’ dat je vertelt wat de belangrijke zaken (variabelen) zijn om in je onderzoek naar te kijken. Als je bijvoorbeeld onderzoek doet naar de oorzaken van ziekteverzuim dan heb je een model nodig dat je vertelt wat mogelijke oorzaken van ziekteverzuim zijn, zoals de gezondheid van deelnemers, de werkdruk, de stijl van leidinggeven en de privésituatie.

 

In je vragenlijst stel je dan over al deze zaken één of meerdere vragen. Onderzoekers noemen dit ‘operationaliseren’. Je maakt hiermee de variabelen uit je model (ziekteverzuim, gezondheid, werkdruk, etc.) ’meetbaar’. Het stellen van een vraag noemen we dus het meten van een variabele. Het antwoord noemen we de ‘score’ op de variabele. Dat kan een getal zijn, maar ook een woord, of een zin.

 

Je kunt in je vragenlijst zowel open vragen als multiple-choice vragen opnemen. Open vragen zijn vragen waarbij de deelnemers in een tekstvlak zelf hun antwoord invullen. Multiple-choice vragen zijn vragen waarbij de deelnemers een keuze maken uit een beperkt aantal door jou gegeven antwoordmogelijkheden. Een veelgebruikt antwoordmogelijkheid is de zogenaamde Likert-schaal. Je legt de deelnemer dan een stelling voor, bijvoorbeeld “Ik ervaar een hoge werkdruk.”, waarop ze een antwoord kunnen geven op een schaal van bijvoorbeeld 1 (volstrekt niet op mij van toepassing) tot en met 5 (volledig op mij van toepassing). Je vraagt de deelnemer dus een cijfer toe te kennen aan de door hem ervaren werkdruk. ‘Ervaren werkdruk’ is dan de variabele en het cijfer dat de deelnemer aankruist, is zijn ‘score’ op die variabele.        

 

Het verdient de voorkeur om voor je onderzoek bestaande vragenlijsten of schalen te gebruiken die eerder door andere onderzoekers zijn gebruikt om de variabelen uit je model te meten. Je bent er dan zekerder van dat je vragenlijst van goede kwaliteit is. Je uitkomsten zijn bovendien beter vergelijkbaar met de uitkomsten van ander onderzoek.

 

Als je een online tool gebruikt om je enquête via internet af te nemen, let er dan op dat je een kwalitatief goed enquêteprogramma kiest dat je gegevens in SPSS-formaat kan downloaden, bijvoorbeeld Qualtrics, Survey Monkey of Easion. Gebruik, ook met het oog op privacy, geen gratis tools zoals Google Forms.

 

Streef ernaar om een zo hoog mogelijke respons op je vragenlijst te krijgen. Hoe meer deelnemers, hoe representatiever je uitkomsten. Verspreid je vragenlijst via een begeleidende mail met daarin een link naar de enquête. Overtuig de deelnemers van het belang de vragenlijst in te vullen. Garandeer de deelnemer als het mogelijk is anonimiteit en vertrouwelijkheid. Denk ook aan herinneringsmails en misschien een beloning, om een zo hoog mogelijke respons te krijgen.     

 

Meer informatie